Wakker worden is normaal

Direct in slaap vallen als uw hoofd het kussen raakt. En dan in één ruk doorslapen tot de volgende ochtend. Dat klinkt als een goede nachtrust! Toch is dit niet hoe een normale nacht verloopt.

Hoewel het heerlijk lijkt om direct in slaap te vallen als u eenmaal in bed ligt, is het heel normaal dat dit gemiddeld 15 tot 20 minuten duurt. Niks aan de hand dus, als u nog even wakker ligt. Ook slapen we meestal niet in één keer door. Tijdens onze slaap doorlopen we verschillende fases die essentieel zijn voor een goede nachtrust en het herstel van lichaam en geest. Nadat we al die fases hebben doorlopen, worden we even kort wakker. Soms zo kort, dat we het ‘s ochtends alweer vergeten zijn. Het lijkt dan alsof we de hele nacht in één keer doorsliepen. Ook tussendoor even wakker zijn, is dus heel normaal.

Slapen in fases

Slaap vindt dus plaats in fases. Het doorlopen van de onderstaande vier fases noemen we een slaapcyclus. Een hele cyclus duurt ongeveer 90 minuten. Vervolgens worden we heel even wakker. De fases zien er als volgt uit:

1. Inslapen
   Tijdens het inslapen zakken we rustig weg en dommelen we in. De slaap is erg licht; we worden nog gemakkelijk wakker. Gemiddeld duurt het proces van inslapen zo’n 15-20 minuten.
2. Lichte slaap
   Vervolgens komen we in een lichte slaap. Het brein is in deze fase nog actief, maar er is minder hersenactiviteit dan wanneer we wakker zijn. We kunnen in deze fase nog wel actief waarnemen met onze zintuigen: we horen, voelen, proeven en ruiken nog dingen om ons heen. Hierdoor denken we soms dat we nog wakker zijn, maar in werkelijk slapen we dus al. Ongeveer de helft van onze nachtrust bestaat uit deze vorm van lichte slaap.
3. Diepe slaap
   Tijdens de diepe slaap zijn de spieren totaal ontspannen. De bloeddruk en hartslag dalen en de ademhaling is traag. Ook in het brein is er weinig activiteit. In deze slaapfase komen we vooral in het eerste deel van de nacht. De diepe slaap is enorm belangrijk. Tijdens deze fase maken we hormonen aan die zorgen voor lichamelijk herstel (bijvoorbeeld van de huid, botten en spieren). Ook bouwen we juist in deze fase energie voor de nieuwe dag op.
4. REM-slaap/Droomslaap
   REM staat voor: rapid eye movement. Het verwijst naar de snelle oogbewegingen die we in deze fase maken, terwijl onze ogen gesloten zijn. Hoewel het lichaam totaal ontspannen is, is het brein juist enorm actief. Dit is de fase waarin we dromen, waarmee emotionele verwerkingsprocessen plaatsvinden. Hoe langer we slapen, hoe langer deze fase duurt.

Steeds opnieuw de fases door

Gedurende de nacht doorlopen we zo’n cyclus een aantal keer. We worden dus ook meerdere keren kort wakker. Soms herinneren we ons dat nog, vaak ook niet.
De duur van iedere fase binnen elke cyclus verandert iets in de loop van de nacht. Aan het begin van de nacht komen we bijvoorbeeld vaker en langer in de diepe slaapfase dan later in de nacht. In de volgende afbeelding is dat goed te zien.