Overgangsklachten en het hart

De overgang is een natuurlijke fase in het leven van elke vrouw. Maar het is ook een fase waarin het risico op hart- en vaatziekten toeneemt. Dat komt vooral doordat de hoeveelheid hormonen in het lichaam verandert. Gelukkig kun je veel doen om goed voor je hart te zorgen, juist in deze periode van je leven. 

In dit artikel lees je meer over overgangsklachten. En vind je tips voor een gezonde leefstijl tijdens de overgang. 

De overgang bestaat uit fases 

Met de overgang (ook wel: menopauze) bedoelen we het einde van de vruchtbare periode voor vrouwen. Dit wordt gekenmerkt door het eindigen van de menstruatie. De gemiddelde leeftijd waarop dit gebeurt is ongeveer 51 jaar. De jaren ervoor (vanaf ongeveer 40-45 jaar) noemen we de periode vóór de laatste menstruatie (ook wel: perimenopauze). En de jaren erna de postmenopauze. Tijdens deze periode verandert er veel in het lichaam. Een belangrijke verandering is de daling van het hormoon oestrogeen. 

(Geen) bescherming door oestrogeen 

Het hormoon oestrogeen helpt vóór de overgang om de bloedvaten gezond te houden. Het helpt de bloeddruk en het cholesterolgehalte laag te houden. Ook voorkomt het ontstekingen aan de vaatwanden. Na de overgang maakt het lichaam minder oestrogeen aan. De beschermende werking valt dan weg. Daarmee stijgt het risico op: 

• Hoge bloeddruk 
• Verhoogd cholesterol 
• Aderverkalking 
• Hart- en vaatziekten  

Minder bekende klachten 

Bekende klachten rondom de overgang zijn opvliegers, nachtelijk zweten, stemmingswisselingen en gewichtstoename. De laatste jaren is er ook steeds meer aandacht voor andere klachten. Deze klachten kunnen al beginnen ruim voordat de overgang echt start, vanaf ongeveer 40 jaar. Voorbeelden hiervan zijn: 

• Vergeetachtigheid en concentratieproblemen (dit wordt ook wel ‘hersenmist’ genoemd) 
• Prikkelbaarheid of een gejaagd gevoel 
• Spierpijn, stijfheid en gewrichtsklachten 
• Vaginale droogheid of pijn 
• Hartkloppingen of overslagen van het hart 

Een gezonde leefstijl helpt niet alleen om hart- en vaatziekten te voorkomen. Het is belangrijke voor alle vrouwen, vóór en na de overgang.    

Voeding
Tijdens de overgang verandert de stofwisseling. Het lichaam slaat makkelijker vet op, onder andere rond de buik. Het is daarom goed om extra op je voeding te letten. Ook is het handig om te weten dat cafeïne, alcohol, gember en pittig gekruid eten de kans op opvliegers vergroot. Daarnaast heeft meer zweten tijdens de overgang invloed op de vochtbalans. Voldoende water drinken is daarom belangrijk. 

Wilt u advies op maat? Vraag in de zaal naar de mogelijkheden om in contact te komen met de diëtisten van Capri. 

Beweging 

Bij het ouder worden verliezen we spiermassa. De vermindering van het hormoon oestrogeen draagt hier ook aan bij. Daarnaast kan dit zorgen voor het sneller ervaren van pijn. Spier- en gewrichtsklachten komen bij vrouwen na de overgang daardoor vaker voor. Denk aan ochtendstijfheid, of pijn in de handen, knieën, heupen en onderrug. Spier- en krachttraining worden daarom aangeraden.  

Heeft u vragen over passende oefeningen? Stel ze aan de fysiotherapeut tijdens de zaaltraining. 

Slaap 

Veel vrouwen merken tijdens de overgang dat ze slechter gaan slapen. Dat kan te maken hebben met klachten als opvliegers en nachtelijk zweten. Stress en somberheid kunnen er ook voor zorgen dat je ’s nachts vaker wakker ligt en ligt te piekeren. Slaap is belangrijk voor het dagelijks herstel, maar ook voor het lichamelijk herstel bij een hart- of vaatziekte.
Lees meer over slaap in onze Kennisbank. 

Intimiteit 

Tijdens de overgang kunnen vrouwen te maken krijgen met vaginale klachten, zoals droogheid van de vagina, irritatie of pijn bij seks. Dit kan intimiteit in de weg kan staan. Ook slaapproblemen, mentale klachten en stress kunnen ervoor zorgen dat de behoefte aan intimiteit kleiner wordt. Dit kan effect hebben op de relatie met de partner. Het is belangrijk om dit te bespreken met je partner, of met je huisarts als je dat liever wilt.
Lees meer over intimiteit bij hartproblemen.  

Bespreek uw klachten 

Heeft u veel last van klachten rondom de overgang en beperken ze u in het dagelijks leven en werk? Ga er over in gesprek. Onze medisch maatschappelijk werkers kunnen u op weg helpen. Ook kunt u hiervoor terecht bij de huisarts. Steeds meer huisartsen hebben tegenwoordig een speciale Overgangsconsulent – vraag naar de mogelijkheden bij uw huisartspraktijk.