Wanneer we stress hebben, kunnen we dit merken aan ons gedrag, onze gevoelens en aan het lichaam. Die reacties zijn signalen van stress. Sommige signalen zijn overduidelijk, zoals pijn op de borst, extreme vermoeidheid of migraine. Ze vertellen ons dat de spanning té hoog is. Hoewel ze vervelend zijn, helpen ze ons wel om rust te nemen.
Vaak komen de grote signalen niet ineens; meestal zijn er eerst al kleinere signalen. De manier waarop het lichaam spanning uit, kan bij iedereen verschillen. Het is belangrijk om niet alleen de grote, maar ook de kleine signalen bij uzelf te kennen en herkennen. Zo kunt u op tijd reageren voordat de spanning te groot wordt.
Verschillende soorten signalen
Stress kan zich op verschillende manieren uiten: lichamelijk, emotioneel, mentaal en in het gedrag. Klik op de categorie hieronder om voorbeelden te lezen.
Sommige uitingen van spanning kunt u merken in uw lichaam. Voorbeelden zijn:
- Hoofdpijn
- Buikklachten
- Pijn/druk op de borst
- Snel en/of hoog ademhalen
- Benauwdheid
- Verkrampte spieren
- Spierpijn in de nek, schouders of heupen
- Trillen
- Hevig zweten
- Klamme handen
- Koude handen
- Eczeemklachten
- Verminderde eetlust
- Duizeligheid
- Gejaagd gevoel, innerlijke onrust
- Niet goed in slaap kunnen komen
- Niet uitgerust wakker worden
- Gebrek aan energie overdag
Deze reacties gaan over het gevoel dat oplopende spanning met zich meebrengt. Bijvoorbeeld:
- Snel boos
- Ontevreden
- Teleurgesteld
- Angstig
- Onzeker
- Somber
- Lusteloos
- Schrikachtig
- Schuldig
- Machteloos/hopeloos
- Lang blijven hangen in emoties
- Snel wisselen van emotie
Hierbij gaat het om reacties die te maken hebben met onder andere gedachten, het geheugen en concentratievermogen. U kunt hierbij denken aan:
- Verstrooid/verward zijn
- Dingen vergeten
- Moeite met concentreren
- Langzamer spreken
- Moeite om de juiste woorden te vinden
- Van de hak op te tak springen (in dagelijkse handelingen of in het vertellen)
- Minder interesse hebben in dingen die u voorheen leuk vond
- Minder interesse hebben in sociale activiteiten
- Minder graag aangeraakt worden dan anders
- Zorgen maken, piekeren of malen
- Wakker liggen
- Besluiteloos zijn, twijfelen aan keuzes of uzelf
- Dingen waaraan u begint niet afmaken
- Moeite met prioriteiten stellen
- Moeite met overzicht houden
- Impulsieve beslissingen nemen
- Weinig geduld hebben
- Alles snel ‘teveel’ vinden
- Steeds tijd tekort komen
- Last hebben van prikkels (sneller last hebben van licht, geluid, geuren of aanrakingen)
Aan ons gedrag kunnen wijzelf, maar ook anderen opmerken dat de spanning bij ons oploopt. Voorbeelden van gedragingen zijn:
- Geen tijd nemen om te eten/drinken.
- Meer/ongezonder eten.
- Meer alcohol en/of cafeïne (koffie, energiedrank) drinken.
- (Meer) roken.
- (Meer) drugs gebruiken.
- Rustgevende middelen gebruiken.
- Meer werken, overuren maken.
- Meer taken zelf doen/minder taken uitbesteden.
- Verminderde teamgeest.
- Vaker afwezig zijn bij sociale activiteiten.
- Onvriendelijk reageren op anderen (snauwen, kort lontje).
- Toename van misverstanden.
- Onzorgvuldig zijn.
- Fouten maken.
- Herhaaldelijk (bijna) ongevallen.
- Druk, opgejaagd gedrag vertonen, een gehaaste indruk maken.
- Altijd haast maken.
- (Te) hard rijden.
- Harder/sneller/scheller praten.
- Vaker willen opruimen/schoonmaken
- Steeds de telefoon pakken en nieuws/social media bekijken, zonder het echt op te nemen.
- Mail blijven checken, zonder er op dat moment iets mee te gaan doen.
- Geen tijd nemen voor ontspanning.
- Geen tijd nemen voor beweging.
- Niet tot ontspanning kunnen komen; onrust opmerken bij pogingen tot ontspanning.
Wat merkt u?
Wanneer u signalen van spanning bij uzelf kunt opmerken, kunt u leren aanvoelen dat er spanning en dat die hoger wordt. Pas als u spanning goed kunt opmerken, kunt u ook anders leren handelen in stressvolle situaties. Welk van de bovenstaande signalen herkent u bij uzelf?
Omgaan met stress
Herkent u veel van de stresssignalen en wil u leren om hier anders mee om te gaan? In onze cursus Anders omgaan met stress bieden we hiervoor handvatten. Neem contact op met de maatschappelijk werker in de sportzaal om u aan te melden.
